Gorajec

Gorajec (w latach 1977-1981 Dąbrowa) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie lubaczowskim, w gminie Cieszanów[3][4]. Leży nad potokiem Gnojnik na Płaskowyżu Tarnogrodzkim.

Wieś starostwa niegrodowego lubaczowskiego na początku XVIII wieku[5]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Pierwsze ślady osadnictwa na terenie Gorajca pochodzą z czasów neolitu.

Gorajec założony został w 1564 r. na prawie wołoskim na gruntach sąsiedniej wsi Żuków przez hetmana wielkiego koronnego i starostę lubaczowskiego Jana Tarnowskiego. Nosił początkowo nazwę Horajec i do końca XVIII wieku wchodził w skład dóbr starostwa lubaczowskiego. Później sprzedany został na licytacji baronowi Józefowi Brunickiemu. Na początku XX wieku wieś przeszła w ręce rodziny Wattmanów. Gorajec należał do parafii w Żukowie, przejściowo – od 1618 r. do końca XVII wieku – był samodzielną parafią. W 1921 roku we wsi mieszkały 994 osoby, w większości wyznania greckokatolickiego. We wsi istniał Dom Narodowy, w którym mieściły się sale szkolne, czytelnia Proswity oraz sklep spółdzielczy. W latach 1944-1947 mieszkańców wsi narodowości ukraińskiej wysiedlono, a wieś spalono. W 1945 oddziały Wojsk Wewnętrznych podczas akcji pacyfikacyjnej zamordowało około 170 osób. W latach 50. w Gorajcu powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne. W latach 60. zbudowano szkołę. W latach 1977–1981 wieś nosiła nazwę Dąbrowa. W roku 2005 we wsi zameldowanych było 107 osób.

We wsi znajduje się drewniana cerkiew greckokatolicka pw. Narodzenia NMP, jedna z najstarszych w Polsce, wzniesiona w 1586 jako cerkiew filialna parafii w Żukowie. Obecnie stanowi ona obiekt parafii w Cieszanowie. Zaliczana jest do obiektów położonych przy szlaku architektury drewnianej. Do zabytków wsi należy także XIX-wieczna kaplica oraz cmentarz greckokatolicki.

Od 2008 roku odbywają się tu nieformalne spotkania pasjonatów kultury ludowej – Folkowiska. W dniach 15-17 lipca 2011 roku odbył się pierwszy oficjalny Festiwal Kultury Pogranicza Folkowisko 2011. Najważniejszymi wydarzeniami były: Wieczór Opowiadaczy pod patronatem Andrzeja Stasiuka, Noc Folkowa z koncertem Zoi oraz zespołu Żmije oraz recital Eweliny Koniec.

Cerkiew Narodzenia Marii w Gorajcu